In een artikel van Lenette Schuijt (“vaarwel zelfsturende teams”, sept. 2013) worden vijf belangrijke oorzaken van mislukking uitvoerig beschreven. Eén van deze oorzaken willen wij eruit lichten en dat betreft de rol van de manager. Lenette Schuijt stelt: “Managers kunnen moeilijk wennen aan hun nieuwe rol op afstand en durven de verantwoordelijkheid niet uit handen te geven. Loslaten betekent niet uit de handen laten vallen, maar anders sturen en actief voorwaarden scheppen waaronder professionals zichzelf kunnen sturen”.
Zelfsturing betekent dus niet dat managers overbodig worden. Maar de rol van de manager verandert ingrijpend:
• Afstand nemen met de focus op de vraag wat en waarom en niet op hoe het werk wordt uitgevoerd. Dus je mensen het vertrouwen geven dat zij voldoende gemotiveerd en creatief zijn om hun eigen werk te organiseren.
• Medewerkers ondersteunen en faciliteren bij de uitvoering van hun werk, waarbij de verantwoordelijkheid voor de uitvoering bij de medewerkers blijft. Dit faciliterend management is arbeidsintensief, zodat bij zelfsturende teams het aantal “begeleidinggevenden” zeker niet zal afnemen. Deze meewerkende coaches dienen ook vakinhoudelijk zeer ervaren en deskundig te zijn.
• De manager zal steeds meer verantwoordelijk worden voor het lerend en innoverend vermogen van zijn/haar medewerkers en afdeling.
Bij zelfsturing kan het aantal leidinggevenden dus wel degelijk minder. Echter het aantal “begeleidinggevenden” zal over het algemeen niet minder worden om het proces van leren en continue verbetering gaande te houden.
Ook bij leanmanagement is zelfsturing van medewerkers een belangrijk uitgangspunt. Maar goede coaching is daarbij zo niet nog belangrijker. Een goed voorbeeld is Scania dat op elke vijf medewerkers een teamleider heeft, die assisteert bij problemen en het team helpt bij haar verdere ontwikkeling.
Het doel van zelfsturing is niet efficiency, minder managers, maar het vergroten van de kracht en creativiteit van medewerkers in een organisatie. Daarmee zal ook de wendbaarheid van een organisatie groter worden, zodat beter kan worden ingespeeld op de snel veranderende wereld.